Praktijk: ISK Groningen en Gebied B

Met een CMK-bijdrage voor hun Leergemeenschap Cultuureducatie kregen Marjo, Karlijn en dramadocent Roos de Vries (ISK) speelruimte en konden zij experimenteren met de ideeën die daaruit voortvloeiden. Theatermaker Sara Scholten (Gebied B) sloot een half jaar later ook aan.

Wat waren jullie intenties bij aanvang van de leergemeenschap?

Roos: "Het begon vrij avontuurlijk. We wilden van Karlijn en Sara leren en inspiratie opdoen. Want welke mogelijkheden zijn er om de culturele kant van onze school met tientallen nationaliteiten meer te verdiepen?"

Marjo: "Toen ik bij de ISK kwam, vormden losse workshops en een keer een voorstelling het culturele programma. Ik miste het verband. In de kick-off met het team kwam naar voren dat we willen dat onze leerlingen het culturele veld leren kennen en dat zij ook buiten school om hun weg leren vinden naar culturele activiteiten."

Karlijn: "Omgekeerd zag ik een enorme rijkdom en inspiratie op deze school. Welke verhalen brengen de jongeren mee? Hoe krijgen we hun verhalen en kracht, de wereld in? Van deze leerlingen en de school kan het culturele veld nog veel leren."

Jullie besloten de vraag "Wat vieren we?" centraal te zetten.

Karlijn: "Leerlingen nemen vanuit hun thuisland vieringen met zich mee naar een land waar een aantal tradities onder vuur ligt. Waar liggen de overlappen dan, wat willen we graag sámen vieren? Wat wil je vieren als je ineens ergens anders, opnieuw begint?"

Inmiddels weten jullie elkaar goed te vinden...

Roos: "Cultuur en educatie integreren steeds meer op onze school. Door de leergemeenschap is ons netwerk groter en breder gedragen in het team. Je merkt ook dat Karlijn en Sara in het culturele veld veel aan ISK denken. Dan is er een idee en krijgen we een appje."

Karlijn: "Ik kijk nu met een andere bril. "Stel dat er een ISK-leerling meedoet, waar moeten we dan aan denken?" Dat bewust zijn van je partner vind ik heel waardevol."

Sara: "Omdat we meer aanwezig zijn op deze school, herkennen leerlingen ons. En dat werkt drempelverlagend. Voor Jonge Harten gingen we de klassen rond om te vragen wie er mee zou willen naar een voorstelling? We hadden een lokaal vol enthousiaste leerlingen. En wat ik zie, is dat wij als theatermakers nu veel meer reageren op wat er al aanwezig is bij de jongeren. We kijken hoe we daar een draai aan kunnen geven, zoeken naar de kansen en dat vind ik ontzettend tof."

Marjo: "Jullie zijn twee van de weinige culturele ondernemers die weten wat echt werkt bij deze jonge mensen. En dat vind ik ook zo mooi aan jullie. Dat jullie in de school komen en de leerlingen ontmoeten en ervaren wat nodig is om ze de wereld in te krijgen."

Karlijn: "Op een gegeven moment vroeg Marjo mij om voor een klas te spreken over ongelijkheid. En daar was ik zo blij mee! Dat ik een hulpvraag kreeg, zodat ik kon ontlasten en meedenken. Maar ook dat ik daar stond en dacht, 'Ik kan nog zoveel leren over het meekrijgen van deze doelgroep'. Mijn bewondering voor het werk van Marjo en Roos is alleen maar groter geworden, en het zou tof zijn om de komende jaren door te gaan met het delen van die ervaring en kennis. Met terugwerkende kracht zie ik hoe ik eerdere culturele trajecten anders zou hebben aangepakt."

Wat zijn de resultaten van bijna 2 jaar samenwerken in de leergemeenschap?

Marjo: "We hebben geleerd hoe we het aanbieden van kunst en cultuur nog veel beter aan kunnen pakken op onze school. Daardoor zien we zoveel meer enthousiaste leerlingen, die zoveel meer durven en mee willen doen."

Roos: "En natuurlijk zitten we er nog middenin. Er zijn projecten geweest gericht op enkele terugkomende rituelen, zoals het Valentijns-project. En dat integreren we nu in ons onderwijs voor de komende jaren. En er zijn duurzame samenwerkingen ontstaan met theaterfestival Jonge Harten en De Rijdende Popschool.

Sara: "Voor ons, als educatie- en theatermakers, is de opbrengst dat wij heel veel hebben geleerd over het bereiken van deze jongeren. De eerste keer dat ik bij Marjo in de klas iets uitlegde en zág dat het niet aankwam... Ik ging te snel. Dat soort leerpunten kunnen wij nu ook doorgeven aan andere culturele plekken. En in de projecten zie je de leerlingen in hun kracht komen. Daarom zijn we ook een kunst-leergemeenschap."

Marjo: "Er zijn mooie dingen gemaakt met Theater Na de Dam, Rijdende Popschool, Jonge Harten en De Noorderlingen. Zoals de video"s Silence, Young. Freedom en een korte film over één van onze leerlingen, Time.Change. Deze jongen speelt inmiddels bij de Noorderlingen. En daarnaast zijn het ook de kleinere dingen, zoals dat meer collega"s van het ISK-team enthousiast zijn geworden en actief meedoen met projecten."

Hebben jullie nog een advies of aanbeveling voor anderen?

Marjo: "Dat je in hele kleine resultaten kunt denken en dat je daar verder mee komt. Als docent houd je eigenlijk altijd heel goed de rest van het team in het achterhoofd. En dat zette soms de rem op mij. We hebben heel duidelijk ervoor gekozen om dat ook af en toe los te laten, en meer de speelruimte te zoeken, te durven experimenteren. Dat leverde uiteindelijk de mooiste dingen op – en verrassend genoeg bleek het in de praktijk en met het team vervolgens ook veel beter opgepakt te worden dan ik van tevoren had gedacht."

Karlijn: "Stap in vanuit oprechte nieuwsgierigheid en de intentie om te leren van wat er al is. Want het is voor culturele instellingen zo belangrijk om goed in te checken bij wat een doelgroep – in ons geval deze jongeren die nieuw zijn in Nederland. Als je kijkt naar wat wij hebben geleerd van de school en van de geweldige mensen... Die houding is belangrijk. Anders is het ook niet duurzaam en je ontneemt jezelf een geweldige leerkans."