Blog: Nostalegie

In het onderwijs ligt er grote nadruk op de technische kant van taal. Spelling, lijstjes lezen, 'deetjes en teetjes', lijdend voorwerp. Taal wordt hiermee een soort rekensom: Eén plus één is altijd twee. Een andere uitkomst is ondenkbaar. Terwijl je juist met taal kunt spelen. Ook met de uitkomst. De taalsom van Chris klopt van geen kant, want we worden nostalgisch bij de gedachten aan vroeger en liggen dubbel van het lachen. Dodelijk saai is het ook als hij op deze manier zou praten. De uitkomst is fout, maar zijn uitspraken winnen aan zeggingskracht.

Natuurlijk zou je kunnen tegenwerpen dat Chris zijn fouten onbewust maakt. Tegelijk beleeft hij bewust plezier aan het creëren van de meest frivole zinconstructies. En het valt mij op dat er meer mensen zijn als Chris. Zij worden betiteld als laaggeletterd, maar geven ook blijk van een bijzonder taalgevoel. Doordat zij de eerste zijn die een woordgrapje ontdekken. Of verhalen vertellen waarbij je geboeid blijft luisteren.

Taalvaardigheid en taalgevoeligheid lijken twee kanten van dezelfde medaille, maar in de praktijk moet je er toch een andere wedstijd voor lopen. Chris is niet taalvaardig. Heeft zelfs een hartgrondige hekel aan alles wat met lezen en spelling te maken heeft. Geef hem eens ongelijk. Als de taalpunten werden toegekend, kwam hij altijd thuis met de poedelprijs.

"Jij kan echt niet voetballen, hè Pietertje." Dus denkt Pietertje: dikke middelvinger, ik ga zwemmen. Een gemiste kans. Want waar het jongetje uit de pindakaasreclame een prachtige zwemcarrière tegemoet gaat, stopte Chris volledig met de taalsport. 

Daarom knaagt de gedachte wat er gebeurd zou zijn, als er iets minder op regels werd gehamerd en het taalgevoel van Chris wat meer gekieteld was. Dat niet alleen de techniek werd geleerd, maar ook werd getoond wat je allemaal met taal kan doen. Taal als culturele uiting. Die je gebruikt om gevoelens te uiten, waarmee je verhalen maakt en waarbij je fantasie kunt gebruiken. 

Taal die je precies volgens de regels hanteert of waarbij je in een dubbeltje ligt. Chris zal hiermee echt niet de competitieve taalspeler worden die we wellicht wensen, maar we gunnen hem wel het plezier van het spelen in een vriendenteam. Daarmee blijft hij in beweging. Gewoon, omdat taal ontzettend leuk is.