Een eigen verhaal
Vroeg in de ochtend, zelfs nog voor de leerkrachten op school zijn (dus echt vroeg), doet een vrolijke conciërge de deur voor mij open. Vandaag ben ik hier te gast als acteur in een schoolvoorstelling. Ik stap naar binnen en kijk om me heen. Soms zou je zeggen dat er, ergens bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, een blauwdruk bewaard wordt waarop staat hoe scholen eruit moeten zien. Dezelfde gangen, lokalen, stoelen en tafels. Logisch natuurlijk. Toch zie ik dat elke school een unieke sfeer heeft die een eigen visie op onderwijs en op de ontwikkeling van kinderen ademt.
Creatieve werkjes?
Ik loop achter de conciërge aan. De muren van de lange gangen richting het speellokaal hangen vol met knipsels en plaksels. Blijkbaar is er een themaweek op school geweest: ons zonnestelsel. Terwijl het koffiezetapparaat in de lerarenkamer met veel kabaal doorloopt, bestudeer ik een aantal “werkjes”. Ze zien er allemaal zo hetzelfde uit. Vormen en kleuren. Keurig opgeplakt.
80 paar kleuterogen
Ik bouw rustig het decor op. Ik drink mijn inmiddels vergeten en koud geworden koffie, kleed me om, zing in en dan kan het beginnen. Op de gang hoor ik het gestamp van kleutervoeten. Laarzen worden uitgetrapt en jassen op een grote berg verzameld. Ik open de deur en tachtig paar kleuterogen staren mij verwonderd aan. Dat is goed, denk ik. Die verwondering. Dat heb je nodig bij een theatervoorstelling.
80 nieuwe verhalen
Ik vertel, zing en speel. Je zou kunnen zeggen dat er ook van elke theatervoorstelling een blauwdruk bestaat die in het laatje ligt naast de blauwdruk van de inrichting van de school. Maar toch bepaalt dit niet wat voor theater de leerlingen zien.
Ik vertel één verhaal, maar er ontstaan, in dat ene uurtje, tachtig nieuwe verhalen in de hoofden van de leerlingen. Spannende avonturen vol plottwisten, mooie eindes en nieuwe beginnetjes. Verhalen waar de leerlingen zelf de hoofdrol in spelen of de regisseur van zijn. Verhalen die ze thuis naspelen, uitbouwen en navertellen. Doorgeven aan een volgende luisteraar.
Buiten de lijntjes kleuren
Ik zwaai de leerlingen uit en loop terug door de gang om een warm kopje koffie te halen. Ik loop weer langs de werkjes. Ja, want dat zijn het. Allemaal reproducties van, wat door de leerkracht vol goede bedoelingen, bedacht is. Reproduceren is knap: perfect over een lijntje knippen of binnen de lijntjes kleuren, dat vereist een bepaalde verfijnde motoriek. Maar wat gebeurt er als we buiten de lijntjes kleuren of die lijntjes helemaal wegdenken? Wat ontstaat er dan? En hoe “beoordelen” we dat?
Volwaardige verwondering
Volwaardig kunst- en cultuuronderwijs draagt bij aan verwondering, aan nieuwsgierigheid en laat kinderen onderzoeken. Het voedt leerlingen om zich te ontwikkelen tot kritische en communicatieve mensen. Het laat ze niet alleen nadenken over het ‘hoe?’ maar ook over het ‘waarom?’. Dus laat leerlingen hun eigen kunst onderzoeken, produceren en erop reflecteren. Bevraag ze, vraag door en laat je bevragen. Wat wil je dat de kijker ervaart? Wat wil je overbrengen? Laat ze hun eigen verhaal ontwikkelen en vertellen.
Wij als leerkrachten doen op een schooldag namelijk niets anders. Wij brengen ons verhaal over. Maar hoe mooi is het als dat verhaal over net zoveel verwondering beschikt als die 80 kleuterogen.
Door: Marliz van Til
Marliz is theatermaker en speelt in diverse theatervoorstellingen voor de jeugd. Daarnaast is ze net afgestudeerd als leerkracht basisonderwijs. Ze staat twee dagen per week voor groep 8 op de Nassauschool en werkt als inval-kunstdocent vanuit Garage TDI.