Minchenu Maduro: Verbeeldingskracht en verhalen om leerlingen te bewegen

‘Wie denkt dat ik houd van… hotel of stacaravan? Heb ik drie kinderen of heb ik één kind? En zien jullie mij meer als iemand die van patat houdt of meer van restaurants?’ Terwijl in de zaal de handen omhoog zwaaien bij de verschillende mogelijkheden, blikt Minchenu de zaal in. Lang hoeven we niet te wachten op de antwoorden. Ze vertelt over de stacaravan in Drenthe, haar zoon en haar liefde voor patat. En ook over haar eigen moeilijke tijd op school, of in haar woorden, het treiterinstituut. 

Ze is een uitdagende leerling. Als ze van havo/vwo naar de mavo moet, verklaart ze school helemaal de oorlog. ‘Bij de wiskundeles had ik bedacht, laten we allemaal make-up meenemen om ons tijdens de les op te maken. Dus de docent draait zich op een gegeven moment om van het schoolbord en ziet al die spiegeltjes. Behalve bij mij – ik zat gewoon expres onnozel te kijken. En zij loopt naar me toe en zegt: “Wat ben jij een intelligente meid. Jij wordt later vast leraar.”’

De wiskundeleraar had gelijk: na de middelbare studeert Minchenu Communicatie, Pedagogiek en Drama en wordt ze dramadocent in een jeugdgevangenis. ‘Daar maakte ik de fout te denken dat deze kinderen op mij zaten te wachten.’ Ze zet haar beste beentje voor en deelt complimenten uit waar ze kan. Maar korte tijd later horen de kinderen van de coördinator dat ze voortaan gespreid naar school moeten. Dat escaleert, met beveiliging en al. 

‘Er is iets niet goed gegaan, dacht ik. Wáárom werden de kinderen zo boos? Ik heb het ze gevraagd. Een verrader noemden ze me. Want waarom had ik niet eerlijk gezegd dat het niet goed ging?’ Dat zet haar aan het denken. Wat nou als we te veel neigen naar het geven van complimenten, maar niet specifiek genoeg zijn, of te weinig verbeelding gebruiken en uitdaging bieden?
Ze besluit de uitdaging voor leerlingen groter te maken. ‘Een leerling noemde zichzelf Denzel Washington. Dus schreef ik een script waarin hij Denzel kon zijn. En waar is nu mijn monoloog, vroeg hij toen. Ik was verbaasd, hoezo weet jij wat een monoloog is? En daarmee leerde ik nog een les. Ik had deze leerlingen in een hokje geplaatst en daar was ik naar gaan handelen.’

In een oefening vraagt ze hen om zichzelf te tekenen zoals zij echt zijn. Een groepsgenoot tekent diegene zoals hij de persoon voor zich kent. Op het scherm achter haar verschijnt een kleurige tekening. Het is een hart omgeven met groene strepen met rode toppen. ‘Dat stellen tulpen voor. Een basisschooljuf zou zeggen, dit is kleuterleeftijd, groep 1. Dit was van een twintigjarige jongen.’ 

Diezelfde jongen wordt door zijn groepsgenoot geportretteerd met een groot mes en bloed. De jongen is geëmotioneerd. ‘Wat is dan precies het verschil tussen die twee tekeningen, vroeg ik de jongen. Dit is wie ik ben, wijzend op zijn eigen tekening, en dit is hoe anderen mij zien. Wat is er dan nodig om degene die jij écht bent, naar buiten te halen? “Praten”, zei hij. En hij vertelde over zijn jeugd en zijn moeder, en ik hoefde hier niets voor te doen. Hij wíst wat nodig was. Creativiteit was slechts het middel om dat naar boven te halen.’

Na twintig minuten onderbreekt de spreker haar verhaal. Of we allemaal even willen gaan staan, want na twintig minuten gaan je hersenen in sluimerstand. Tijd voor een opdracht: in een minuut leren om in het Japans tot tien te tellen. Daarvoor koppel je verbeelding (en beweging) aan de japanse hoofdtelwoorden. Go (vijf) wordt de schopbeweging alsof je een goal maakt. Bij Roku (zes) speel je een luchtgitaar. ‘Je zintuigen zijn zo krachtig, dat je ze kan gebruiken om in korte tijd dingen te onthouden.’

Diverse malen vraagt Minchenu de zaal om antwoorden. Wie is jouw inspiratiebron, luidt één van de vragen. Waarom stelt ze juist deze vraag? Omdat ze het wil hebben over ramen en spiegels. ‘In een spiegel herken je jezelf. Door ramen kijk je heen. Een aanzienlijke groep kinderen in kwetsbare posities, zien anderen zich ontwikkelen, maar hebben niet altijd de kans om zichzelf te zien groeien. Ze kijken vooral door ramen, naar wat de ander bereikt. Maar een spiegel is zó belangrijk, en dat vraagt om voorbeelden en verbeelding in het onderwijs waarin kinderen zich herkennen. Die macht, kracht en impact kunnen wij met z’n allen maken in het onderwijs. Om de wereld, dus ook Groningen, een stukje mooier te maken. Zelfs Einstein zei het, logica brengt je van a naar b, verbeelding brengt je overal.’

Tot slot krijgen alle aanwezigen in de zaal een klein diamantje. Van plastic, om de kosten te drukken, knipoogt Minchenu. Het is een kleine herinnering dat we allemaal unieke facetten hebben die we kinderen aan kunnen bieden. Maar ook om niet te vergeten dat het slijpen van een ruwe diamant, niet altijd prettig voelt. Maar: ‘dat slijpen helpt het licht wel om meer te stralen.’ 

Wat betekent Minchenu nou? Pedagoog, trainer, spreker en dramadocent Minchenu heeft zelf ook geen idee, dus wie het weet mag het haar mailen. Het is slechts één van de knipogen waarmee ze de verbeeldingskracht in de zaal aanwakkert. Ze heeft gewerkt met tegendraadse jongeren en met door de wol geverfde professionals. Door vallen en opstaan heeft ze ontdekt hoe je zelfs de meest weerbarstige groepen in beweging krijgt. Een krachtig middel dat zij in dit proces inzet zijn verhalen.

Deze inspiratiesessie met Minchenu Maduro vond plaats op 10 april 2024 tijdens Krachtstof | Festival Cultuureducatie. Het thema van deze editie luidde: Je hoeft niet te graven, de schat is er al.