Onschatbare waarde
Meten is weten. Een vaak gehoorde uitspraak. Want met de keiharde cijfers kun je kwaliteit zichtbaar maken. Er zal vast een waarheid schuilen in deze uitdrukking, maar zou het tegendeel ook waar kunnen zijn?
Met enige regelmaat raak ik in een gesprekken verzeild die gaan over de kwaliteit van cultuuronderwijs. Kun je dat wel toetsen? Wat toets je dan? En hoe toets je het? Boeiende maar ook frustrerende gesprekken waar ik hét antwoord nog niet op gevonden heb. En dan lijkt het er ook nog op dat cultuuronderwijs niet serieus meeweegt bij het overgaan of slagen.
Iedere dag cultuur
Eigenlijk vind ik dat een beetje gek. Want we maken iedere dag cultuur. Of het nu de kleren zijn die je draagt, de omgeving waar je in opgroeit, de filmpjes die je maakt voor TikTok, de muziek die je luistert, de films die je kijkt of de kunst aan de muur (zelfgemaakt, van de kunstuitleen of de Ikea). Elke dag geven we de wereld om ons heen betekenis. Dat doen we op verschillende manieren en vormen. Hier schuilt de waarde van cultuuronderwijs: betekenis geven, je leren uitdrukken en begrijpen hoe anderen dat doen.
Zoektocht
Toen de Regeling Cultuureducatie met Kwaliteit in 2013 startte, werkte ik nog bij de educatieafdeling van Tryater, een van de grote theatergezelschappen van ons land. Ons werd gevraagd om leerkrachten te helpen om theater, verhaal en verbeelding de klas in te brengen. Het was de start van een zoektocht naar de plek van verhalen en verbeelding in het onderwijs. Op de een of andere manier vormden uitspraken van Albert Einstein voor ons een inspiratiebron en bemoediging om te doen wat we deden. Het resulteerde uiteindelijk in het boek De Kunst van het Verdwalen.
Logica brengt je van A naar B, je verbeelding brengt je overal
Dit is een van mijn favoriete quotes van Einstein. Die verbeelding maakt ons als mensen juist unieke wezens. Al lijkt het niet logisch of zelfs onmogelijk, die verbeelding zorgt er wel voor dat we andere manieren ontdekken. Het brengt ons naar de maan, het bracht ons fotografie, sprookjes en zoveel meer.
Meten is weten?
Ook rond het toetsen of meten van cultuuronderwijs werd ik door Einstein geïnspireerd. Hij zei: ‘Niet alles wat te meten is, heeft waarde. En niet alles wat waarde heeft, is te meten’. Cultuuronderwijs is misschien niet te meten, maar het heeft een onschatbare waarde.
Samen zoeken, uitproberen, waarnemen
De afgelopen jaren werd ik me hier weer bewust van als projectleider van de Leergemeenschappen Cultuureducatie. De leergemeenschappen bieden scholen en cultureel ondernemers de mogelijk om gezamenlijk op zoek te gaan naar de noodzaak en waarde van cultuuronderwijs in het onderwijsprogramma. De leergemeenschappen cultuureducatie zijn een plek voor innovatie van (cultuur)onderwijs. De leergemeenschappen dagen uit om elkaar te bevragen of wat je doet ook echt werkt en om van de gebaande paden af te gaan. Daarvoor moet je durven uitproberen, echt waarnemen wat er bij kinderen gebeurt en (her)ontdekken waar jouw hart voor kinderen en cultuuronderwijs ligt.
Door: Jeffrey Deelman
Jeffrey is adviseur cultuuronderwijs bij K&C. Hij is verantwoordelijk voor Krachtstof, projectleider van de Leergemeenschappen Cultuureducatie en begeleidt de proeftuinen filmeducatie van Filmhub Noord. Daarnaast is hij coauteur van De Kunst van het Verdwalen en vader van een zoon van bijna zes.
